Zondag 10 mei 2020 in Amersfoort
Verkondiging
Zusters en broeders in Christus, oud en jong, verzameld alleen of samen bij ’t beeldscherm van de TV of via computer of smartphone, nú met ons verbonden hier in de kerk in Amersfoort, maar ook later deze viering bekijkend.
Hebt u het plaatje gezien bij de aankondiging van deze viering? Wel een heel ander plaatje, vond de aartsbisschop-elect toen ik het hem toestuurde vorige week. 😊 Klopt. We zien iemand met een tekenpotlood die een cirkel op de grond tekent. En dat plaatje verwijst voor mij naar de anderhalvemetersamenleving. De persoon op het plaatje tekent een cirkel op de grond: zij of hij staat zelf in het midden en de diameter van de cirkel is anderhalve meter. Dát is de afstand die we moeten houden tot elkaar én dat is ook de lengte van ’t tekenpotlood. En eigenlijk – zo zou je kunnen zeggen – loopt ieder mens op straat in zo’n cirkel – tenzij je deel uitmaakt van één gezamenlijke huishouding, als huisgenoten (vader/moeder/zus/broer) dan mag je samen in één cirkel staan.
In de eerste Schriftlezing vandaag – uit het boek Deuteronomium – hoorden we zeggen: ‘wanneer uw zoon u later vraagt: wat betekenen toch die verordeningen, bepalingen en voorschriften, die de Heer onze God u gegevens heeft?’ Met díe zin was ik onmiddellijk met mijn gedachten bij alle bepalingen en voorschriften omtrent het terugdringen van het corona-virus.
Bepalingen en voorschriften van de burgerlijke overheid, maar ook bepalingen en voorschrift van het crisisteam in onze kerk, waarvan de beide bisschoppen deel uit maken. Bepalingen en voorschriften die aangeven, tot zover kun je gaan, verwachten we dat je gaat. Bepalingen en voorschriften die als een cirkel op de grond getekend worden en die je bewegingsvrijheid beperken.
Anderhalve meter, 150 cm; afgelopen donderdag op de weekmarkt in Egmond aan Zee waren vierkante vakken getekend op de straatstenen op voor de groentenkraam, bij de bakker en bij de kaasboer; ook zag ik strepen geplakt op de vloer in de supermarkt, spat- of kuchschermen in de boekhandel.
En zo leven we in deze tijd op gepaste afstand van elkaar, waarbij mij soms het gevoel bekruipt van afstandelijkheid. Kom ik niet te dichtbij wanneer ik iemand tegemoet loop in de Voorstraat of komt iemand anders niet te dicht bij mij; en zo lopen we constant met een denkbeeldige cirkel om ons heen.
Maar het tegenovergestelde gebeurt ook: ondanks al die regelgevingen vanwege ’t corona-virus proberen mensen
elkaar ook nabij te zijn, worden wij inventief om dichter bij elkaar te komen, gaan we buiten onze eigen fictieve cirkel en geven we tekenen van nabijheid.
Op zoek naar vormen van nabijheid – zéker nadat ook nadat onze kerkgebouwen dicht bleven – was ook het initiatief van een aantal pastoors van onze kerk om Getijdengebeden LIVE te streamen op internet. Er werd een groep op Facebook ingericht waar op de gebedsuren bij elkaar werden geplaatst en waar mensen zich konden aanmelden als groepsdeelnemer. Vrijdagavond stond de teller op 734 leden. Er wordt meegevierd op ’t moment zelf en ’t wordt later teruggekeken. En net als hier bij de viering van de Eucharistie is er tijdens en ná de viering de mogelijkheid om met elkaar mee te leven, elkaar nabij te zijn in de begroeting, in de herkenning van elkaar, voor elkaar te bidden, de vredegroet uit te wisselen en elkaar een goede nacht of zoals vandaag een goede zondag te wensen en smakelijke koffie.
Ook dát zijn – beperkte – wijzen waarop wij elkaar nú nabij kunnen zijn. Het is goed dat déze wijze van kerk-zijn er is en er vanuit een paar kerkgebouwen dagelijks op deze wijze gevierd wordt. Hoewel de deuren van de gebouwen gesloten blijven, slagen velen erin om toch binnen te komen.
In het huis van de parochie, statie of kerngroep, in de kerk, is ruimte voor velen. In het huis van mijn Vader zijn vele woningen, hoorden we Jezus in het evangelie zeggen. Ook dat is een beeld dat ruimte geeft, letterlijk en figuurlijk.
Als het gaat over God de Vader, dan gaat het over de ruimte. Er wordt een ruimte voor, een plaats, voor ons bereid. Er is plaats voor iedereen. Veel meer plaats dan een cirkel met een diameter van anderhalve meter én God is geen God die buitensluit, die mensen tegenhoudt of op afstand houdt, God is geen God van gesloten grenzen of van quota, er is geen eind aan zijn vermogen om in relatie met mensen te zijn – voor de God, die Jezus zijn Vader noemt, telt ieder mensenkind.
Het lijkt mij van belang om deze lijn door te trekken, met dat tekenpotlood van anderhalvemeter. Als wij de leerlingen zijn zoals die door Jezus worden toegesproken, worden bemoedigd en getroost, dan is het aan ons om in eenzelfde geest met elkaar en met de mensen om te gaan. In een sfeer van ruimhartigheid, in een geestelijk klimaat waar ruimte is en ruimte wordt gegund waarin iets doorgegeven wordt van de ruimhartige gastvrijheid van de Vader – de vele woningen; in een sfeer waarin wij elkaar bemoedigen en opbouwen, niet angst aanjagen door uit te zonderen of buiten te sluiten. Durf je het aan om in de ander ook een door God geliefd mensenkind te begroeten, hoe anders hij of zij ook is, doet, gelooft zelfs, hoe anders iemand ook denken kan.
Angst voor de ander sluit af, dan word je zelf ook een opgeslotene, een gevangene van je angst of je vooroordeel. Dat is te min voor een vriend van Jezus, zou ik denken. We kunnen de tendens nog erkennen, want dat is ook menselijk, om op je hoede te zijn voor het andere en het vreemde, maar juist in dat opzicht worden wij door de weg van Jezus van binnenuit bevrijd, opengebroken. Dan wordt die denkbeeldige cirkel om ons heen verbroken. Jezus zegt dat Hij is: de weg. Dat is geen streep op een kaart, maar een pad dat je gáát, waarin die denkbeeldige cirkels om ons heen deels, of in mindere of meerdere mate samenvallen met mensen om ons heen.
Jezus is de weg. Dé weg die God gaat in deze wereld. De weg van de liefde, van de verbinding, de weg die gemeenschap sticht of herstelt waar deze gebroken is, de weg waarop mensen worden geroepen, uitgenodigd, om mee te gaan omdat zijn liefde jou al in het oog heeft, om nieuwe horizonten te verkennen en te ontdekken, meer dan je voor kunt stellen, de weg waarop grenzen worden doorbroken, het onmogelijke mogelijk wordt, de weg die zelfs de grens van de dood weet te overbruggen. Ik word geroepen om die weg te gaan. De weg. Niet jouw weg, net zo min als jij mijn weg kunt gaan. De weg, maar het is belangrijk dat wij elkaar daarbij niet in de weg zitten, maar ons gaan op elkaar afstemmen én dat we elkaar blijvend op weg helpen.
Wij mogen gáán op die weg. Hopelijk binnen niet al te lange tijd ook weer ín onze kerkgebouwen, met 30 of 100 voud aan personen of nóg meer. Zonder angst. Mét vertrouwen. Het reeds door de aartsbisschop-elect aangekondigde protocol biedt daar hoop op! Dank daarvoor. Het vraagt van ons geduld, inzet en vertrouwen. Daar téken ik voor, zolang ’t moet ook met een tekenpotlood van anderhalvemeter. Maar vooral met de ruimhartigheid van de Heer zelf, die ons allen uitnodigt in zijn kring zonder grenzen. Amen. Alleluia.