Verslag 7 november 2023
Verslag van de gemeentevergadering van de parochie van de H. Agnes te Egmond aan Zee,
bij gelegenheid van het werkbezoek door de bisschop gehouden op 7 november 2023
- Opening
De bisschop heet een ieder welkom op deze gemeentevergadering die deel uitmaakt van het driejaarlijkse werkbezoek van de bisschop aan de parochie. Elke zes jaar vindt er voorafgaand aan het werkbezoek een financiële controle plaats. In die zin is dit een ‘licht’ werkbezoek want de volgende financiële controle is over drie jaar.
De bisschop is vergezeld door de adjunct-secretaris van het Bisschoppelijk Bureau die voor de verslaglegging zorgt en door Gert-Jan van der Hulst, verkozen gelovige in het Collegiaal Bestuur. Gert-Jan van der Hulst legt uit dat hij door de synode gekozen is en dat hij graag meegaat op werkbezoek om zo het beleid van het Collegiaal Bestuur te kunnen toetsen en de bisschop terzijde te kunnen staan. De bisschop stelt Jack Gouda voor die als kandidaat kerkmeester aanwezig is. Voordat de bisschop de vergadering opent met gebed staat hij stil bij het gemis van Kirsten Buenen, de oud-secretaris van het kerkbestuur die eind mei overleden is, en van lector Lien de Jong die gisteren overleden is. De bisschop condoleert de parochie met dit verlies en gedenkt beiden in stilte.
De bisschop geeft aan dat het werkbezoek voor hem een goede gelegenheid is om te horen wat er in een parochie speelt, welke vragen er zijn en om vreugde en moeilijkheden met elkaar te delen. Hij legt uit dat hij deze avond eerst verslag zal doen van zijn indrukken en daarna zal er gelegenheid zijn tot het stellen van vragen.
- Bestuur
2a. Onlangs is de bisschop voorgegaan in de viering op zondag waarin hij een stevige preek gehouden heeft. Het eendrachtig samenzijn in een viering waarin het geloof gestalte gegeven wordt, is van levensbelang, zeker in deze harde wereld vol geweld. De vele post, mailtjes, telefoontjes e.d. die de bisschop in aanloop naar deze gemeentevergadering ontvangen heeft, hebben blijk gegeven van de betrokkenheid en zorgen van de parochianen. De bisschop deelt deze zorgen die ook in andere parochies spelen, en in de hele christelijke traditie van West-Europa.
2b. Er gaat veel goed in de parochie. Zo wordt de loftrompet gestoken over het pastoraat en het voorgaan in de liturgie. Minder goed verloopt het functioneren van het kerkbestuur. Hier is eerder in het jaar al overleg over geweest en de aanbeveling van destijds om een technisch voorzitter aan te stellen wordt nu doorgevoerd. De bisschop verwacht binnenkort het verzoek om Jack Gouda aan te stellen als kerkmeester waarna hij de taak van technisch voorzitter op zich zal nemen. De pastoor blijft zoals statutair is vastgelegd eindverantwoordelijk en de technisch voorzitter geeft leiding aan het kerkbestuursoverleg, de besluitvorming en de uitvoering.
2c. De bisschop benoemt dat er binnen de parochie partijvorming is ontstaan doordat er niet goed leiding gegeven is; er is geen heldere lijn gelegd. Er zijn botsingen geweest en daardoor zijn mensen beschadigd. Dat is onacceptabel en een Christen onwaardig. De bisschop maant een ieder om zich te onthouden van zeer gemakkelijke oordelen over anderen om eigen gelijk te krijgen. Hij benadrukt tot slot dat de besluitlijnen via het kerkbestuur lopen.
- Toekomst
3a. Ter tafel ligt de vraag wat te doen met de gebouwen. Voordat hier een besluit over genomen kan worden, dient eerst een antwoord gegeven te worden op de vraag: Hoe ziet de parochie Egmond er over 20 jaar uit? En wat heeft de parochie daar dan voor nodig (qua gebouw)? Het Plan Duinkonijn is destijds niet doorgegaan. Achteraf is de parochie daarmee een ramp bespaard gebleven want de aannemer bleek de financiering niet te kunnen rondkrijgen. In het plan Duinkonijn werd gesproken over het afstoten van het verenigingsgebouw en over het verbouwen van de benedenverdieping van de pastorie tot een ontmoetingsruimte. Dit werd ingebed in een groter plan waarbij de volgende vragen gesteld werden: Wat wil de parochie met alle gebouwen en ook met de kerk?, Is de kerk niet te groot voor de vergrijzende gemeente?, Hoe legt de parochie verbinding met het dorp?
3b. De bisschop schetst zijn toekomstbeeld voor de parochie Egmond: de entree van de kerk aanpassen (glazen wand, afgescheiden ruimte onder orgelgalerij) en de benedenverdieping van de pastorie verbouwen tot nieuwe ontmoetingsruimte ter vervanging van het verenigingsgebouw. Hij benadrukt daarbij dat er voor de pastoor en haar man een vervangende woning geregeld dient te worden zodat zij zo min mogelijk overlast van de verbouwing hebben.
3c. Het kerkbestuur wil de tijd nemen om dit plan te ontwikkelen. Het gaat veel geld kosten maar de huidige situatie kost ook veel geld. Al ca. 20 jaar is er sprake van een negatieve exploitatie, de lening van € 500.000 is nooit afbetaald en over de schuld betaalt de parochie 2% heffing aan de landelijke kerk. Destijds was de verbouwing van het toenmalige verenigingsgebouw en het aangaan van de lening een goede beslissing, maar de verwachtingen van destijds om het gebouw met positief resultaat te exploiteren zijn later helaas niet uitgekomen: de exploitatie is altijd negatief geweest en de beheerder die met een vaste aanstelling nieuwe huurders had moeten binnenhalen, werd langdurig ziek. Ook nu nog is de exploitatie negatief. Als de reserves voor onderhoud meegerekend worden, komt dit neer op ca. € 20.000 per jaar. Als de parochie het toekomstbeeld van de bisschop onderschrijft, is dat een kans is om met optimisme en vertrouwen de toekomst tegemoet te gaan. Zo niet, dan blijft de parochie verdeeld, blijft het geld kosten en put het de parochie, anderen en uzelf uit, aldus de bisschop.
- Reacties vanuit de gemeentevergadering
4a. Vanuit de gemeentevergadering wordt dank uitgesproken voor dit plan en worden de geschetste toekomstlijnen onderschreven. Opgemerkt wordt dat Post aan Zee al de functie van ontmoetings-ruimte voor het dorp heeft en dat de parochie niet moeten willen concurreren. Dit punt zal meegenomen worden in de overwegingen waarbij bekeken zal worden wat het eigen karakter kan zijn dat de parochie te bieden heeft en/of hoe men elkaar wellicht kan versterken. Naar aanleiding van opmerkingen en vragen bevestigt de bisschop dat de huidige verhuur niet voldoende opbrengt, dat uit onderzoek gebleken is dat verduurzaming wel hogere verhuurinkomsten kan opleveren maar niet voldoende om vruchten af te werpen. Er zijn zorgen over de kosten maar de bisschop geeft aan dat de parochie eerst enthousiast dient te zijn over het algehele plan en daarna naar mogelijkheden kan zoeken om de kosten te dragen. Hij geeft mee dat het wellicht mogelijk is om van de overheid subsidie te krijgen in het kader van duurzaamheid en het huisvesten van een project ter bevordering van de sociale cohesie in het dorp. Het contact met de jeugd wordt gemist, geopperd wordt ook daar iets mee te doen. Dit blijft een lastig punt; helaas is het gebrek aan contact met jongeren een algemene trend bij kerken. Ook wordt geopperd om samen met de Bibliotheek iets te betekenen voor het dorp. De bisschop waardeert al deze positieve ideeën en ziet ze als een constructieve bijdrage aan het gesprek.
4b. De bisschop hoort het graag als iemand een beter alternatief heeft dan wat hij hiervoor geschetst heeft, al geeft hij de kanttekening dat ook extra verhuur van het bestaande verenigingsgebouw het verlies misschien wel iets vermindert, maar het structurele tekort niet wegneemt. Nieuwe initiatieven om het verenigingsgebouw winstgevend te maken, bieden geen oplossing voor het echte vraagstuk: een krimpende gemeente met de drie te grote en dure gebouwen van kerk, pastorie en verenigingsgebouw. Het verbouwen van de pastorie waarbij de ontmoetingsruimte beneden gesitueerd wordt, een appartement voor de pastoor gerealiseerd wordt en/of appartementen voor verhuur speelt overigens ook in andere parochies.
4c. We zijn onderweg naar een nieuwe manier van kerk-zijn en we weten nog niet hoe dit eruit zal komen te zien. Vertrouwen hebben in het onbekende is nodig en het is belangrijk daarbij de stip op de horizon vast te houden en niet onderling te bakkeleien. De aanwezigheid van allen vanavond getuigt ervan dat de kerk de parochianen aan het hart gaat.
4d.Het kerkbestuur gaat een (stappen)plan maken vanuit de hierboven geschetste visie: 1. hoe ziet de parochie er over tien jaar uit? 2. Wat is daarvoor nodig, met name aan gebouwen? 3. Wat betekent dit voor het bestaande complex van kerk, pastorie en verenigingsgebouw? Men verwacht dat het zeker twee jaar in beslag zal nemen voordat het plan duidelijk is en er aan de uitvoering begonnen kan worden. Gebleken is dat het financieel niet haalbaar is om eerst de pastorie te verbouwen en daarna pas het verenigingsgebouw te verkopen. Bij het uitvoeren van het plan zal onderdak gezocht moeten worden voor de pastoor en ook voor de huidige huurders (grote bijeenkomsten kunnen bijv. in de kerk plaatsvinden, thema-avonden achter in de kerk). In de tijd die nodig is om het plan te maken, kunnen ruimten nog verhuurd worden om binding te krijgen met de gemeenschap bijv. aan instellingen, voor culturele activiteiten (van geval tot geval kritisch selecteren, bij twijfel: bel de bisschop), etc.
4d. Ingegeven door de zorg over stijgende gas/electraprijzen wordt gevraagd of de pastorie niet al eerder verbouwd dient te worden. De stookkosten zijn per onderdeel van het gebouwencomplex bekend en de prognose voor 2024 is dat deze € 22.000 zullen bedragen. Deze kosten zullen vanzelfsprekend meegenomen worden bij het opstellen van het (stappen)plan.
4e. Voor de zorgen over het koor naar aanleiding van een eerder negatief besluit betreffende het plaatsen van een lift heeft de bisschop begrip. Maar ook het plaatsen van een lift moet gezien worden in het kader van het grotere plan. Dat geeft de mogelijkheid een lift te plaatsen maar dan wellicht in het midden zodat na de verbouwing ook de verdiepingen in de pastorie bereikbaar zijn. Verder geeft de bisschop aan dat als het koor beneden gaat zingen, er digitale oplossingen beschikbaar zijn die mogelijke problemen vanwege de afstand tussen het koor en het orgel kunnen oplossen. De bisschop beaamt de waardering voor het koor; koorzang vormt een deel van het hart van de viering.
4f. Er worden meer ideeën geopperd zoals iets doen met horeca (restaurant, bierproeverij om jongeren aan te trekken) en meer koorzang organiseren (tijdens een koorrepetitie van de Seasingers kwamen jongeren luisteren en koffie drinken). Er zijn vanuit de parochie al met al ideeën genoeg, de kunst is nu om ze te bundelen en te kanaliseren.
4g. Er zal ook nagedacht worden over wat de parochie kan doen qua verhuur gebouw tijdens de periode waarin de plannen ontwikkeld en uitgevoerd worden (onderdak huurders en pastoor, exploitatie). Eventuele verhuur dient daarbij zorgvuldig geregeld te worden (teveel voorbeelden uit andere parochies dat dit niet goed gelopen is).
4h. Ter afronding van het gesprek over de toekomst geeft de bisschop aan dat niets doen geen optie meer is en dat het van belang is om met elkaar de visie uit te voeren. Met de hervonden eenheid in het kerkbestuur hoopt hij dat dit gaat lukken. Er is toewijding en betrokkenheid maar ook kracht is belangrijk die niet ondermijnd dient te worden. De bisschop benadrukt daarom dat er alleen gepraat dient te worden met diegenen die bestuursverantwoordelijkheid hebben. Het kerkbestuur zal een adviescommissie vragen een Plan van Aanpak te maken en daarna neemt het kerkbestuur daarover een besluit. Verwacht wordt dat hier ca. twee jaar mee gemoeid zal zijn.
Vanuit de gemeentevergadering wordt geopperd dat in die twee jaar mogelijk een aantal kleine dingen qua onderhoud uitgevoerd kunnen worden. En, zo wordt ook geopperd, wellicht kan in de overgangsfase het gebouw van de PKN gebruikt worden als onderdak.
- Overige zaken en afsluiting
5a. Er wordt gevraagd of de gezangen in de liturgie op een groter formaat afgedrukt kunnen worden. De bisschop geeft aan dat dit een vraag is voor het kerkbestuur. Hij adviseert om met de parochie Amersfoort contact op te nemen die beschikt over vergrote afbeeldingen van gezangen. Voor een antwoord op een vraag over het verwijderen van houten palen uit de kerk verwijst de bisschop ook naar het kerkbestuur.
5b. De bisschop doet ter inspiratie verslag van zijn reis naar Polen waar onlangs drie bisschoppen gewijd zijn nadat er vele jaren niet voldoende eensgezindheid was om tot een keuze te komen. En hij meldt ook met genoegen dat onze jongerenpastor Thelma Schoon verkozen is tot Jonge Theoloog des Vaderlands, een opsteker voor onze kerk!
5c. Door een parochiaan wordt gepleit voor vrede in ons hart. Hij benoemt dat de pastoor het moeilijk heeft. Zij is aangesteld in dienst van de Heer en de parochianen dienen volgens hem met haar samen te werken aan een mooie toekomst. De bisschop dankt voor deze bemoedigende woorden voor de pastoor en eenieder voor zijn/haar aanwezigheid en voor de positieve en constructieve inbreng waarvan hij hoopt dat dit zo zal voortgezet worden. Het werkbezoek wordt afgesloten met een Avondgebed.
AGENDA 14 mei
