Bouwen op geloof 
Kerkhistorie van Egmond, Bergen en Schoorl

J.P. van Horstok, De kerk van Bergen in Ruïn’en ten deele hersteld, 1774. Gravure. Museum Het Sterkenhuis

BERGEN – Ze zijn talrijk en overal om ons heen als vanzelfsprekend aanwezig: de gebouwen, beelden en symbolen van meer dan duizend jaar Christendom. In Bouwen op Geloof, een gezamenlijke tentoonstelling op twee locaties, vertellen historisch Museum Het Sterkenhuis en Museum van Egmond hoe het geloof zich ontwikkelde in deze streek.

Objecten, prenten, bouwtekeningen, kerken en kapellen getuigen van een rijke en bewogen geschiedenis. Aanleiding voor de tentoonstelling is het jaar 1517 – precies 500 jaar geleden – waarin theoloog Maarten Luther zijn beroemde 95 stellingen publiceerde. Hierin uitte hij stevige kritiek op de toenmalige kerk van Rome. Een ware revolutie, die zou uitmonden in een breuk in de ‘moederkerk’ en het ontstaan van het Protestantisme. Bouwen op Geloof is vanaf 29 april (Egmond aan Zee) en 2 mei (Bergen) te zien in Museum van Egmond en Museum Het Sterkenhuis. Ook doen enkele bijzondere monumenten mee. 

Museum Het Sterkenhuis belicht de verschillende geloofsgroepen en hun kerkgebouwen in Bergen en Schoorl vanaf de elfde eeuw tot op de dag van vandaag. Tal van prenten en foto’s, maar ook historische kerkelijke voorwerpen en religieuze kleding maken de bezoeker deelgenoot van een turbulente geschiedenis waarin conflicten en hoogtepunten elkaar afwisselen. De hoogtijdagen van het ‘Heilig Bloedwonder’, de verwoestingen van de Reformatie en de vruchtbare periode van ‘Het Nieuwe Bouwen’ die resulteerde in zowel Roomse als Hervormde bouwpracht, zijn enkele van de onderwerpen die in de tentoonstelling in woord en beeld voorbijkomen. De tentoonstelling eindigt met een positieve noot. Na eeuwen van strijd vinden de geloofsgemeenschappen elkaar vanaf de jaren zestig in tal van mooie samenwerkingsprojecten. Eén kerkje voor ‘allen’ dateert al uit 1918: Het Vredeskerkje in Bergen aan Zee.

Museum van Egmond is sinds 1960 gevestigd in de voormalige Gereformeerde kerk van Egmond aan Zee. Het monumentale gebouw en de hier ondergebrachte museumcollectie tonen de geschiedenis van de Egmonden: Egmond Binnen, Egmond aan den Hoef en Egmond aan Zee. Bouwen op Geloof richt zich hier op de architectonische pracht die kerk en geloof voortbrachten. Het museum richt zich op de fascinerende geschiedenis van de drie andere religieuze monumenten die Egmond rijk is: de Abdij van Egmond en de St. Agnietkerk en de Slotkapel. Nog bestaande en vergane bouwwerken vormen de stille getuigen van religieuze conflicten, maar ook van hoogtijdagen. Zoals de Slotkapel in Egmond aan den Hoef, het oudste Rijksmonument in Egmond. Speciaal voor de tentoonstelling is dit bijzondere bouwwerk deze zomer op enkele maandagen geopend. Het meest opmerkelijke is misschien wel het verhaal van de St. Agnietkerk die in 1741 in zee verdween, maar waarvan in het museum het uurwerk op het hele uur goed te horen is.

De Bergense historicus Frits David Zeiler zal 14 juni een lezing verzorgen die ingaat op de thema’s in de tentoonstelling. Tijdens Open Monumentendagen (10 – 11 september) wordt mogelijk een heuse hagepreek – een preek in het open veld – gehouden! Kerkelijke gebouwen in de gemeente worden in deze periode vaker opengesteld het voor publiek. Actuele informatie volgt op de websites en aan de balies van beide musea: www.museumhetsterkenhuis.nl | www.museumvanegmond.nl.