Rowan Williams, voormalig aartsbisschop van Canterbury, Anglicaanse Kerk,
is een productief auteur, maar slechts weinig uit zijn oeuvre is vertaald in het Nederlands.
Vreemd eigenlijk, want Williams is een bekend en gerespecteerd theoloog,
over wiens werk al verschillende studies zijn geschreven.
Williams combineert vakmatige expertise met een open oog
voor de samenleving, voor de cultuur en voor de ‘gewone gelovige’.
Steriele werkkamer
Williams’ theologie ‘is geen reflectie die zich in een steriele werkkamer voltrekt’, schrijft hij, ‘noch is het een theologie zonder brug naar de werkelijkheid van mens en wereld. Zijn theologie is juist een theologie omwille van die werkelijkheid. De christelijke boodschap biedt ons uiteindelijk de diepste waarheid over de vraag wie we eigenlijk zelf zijn’.
Gids
Het is niet moeilijk om Vercammen bij te vallen in zijn bewondering. Williams ontpopt zich in zijn boek als een goede gids, die twee dingen heel goed begrijpt: je spreekt tegen mensen van vandaag én je bent als gids verplicht om de zaak waarover je spreekt recht te doen. Dat kan prima door je insteek te nemen bij de aloude kernen van het geloof, vindt Williams, zoals verwoord door de Apostolische Geloofsbelijdenis.
Die insteek is karakteristiek voor hem. Hij is een kenner van de Vroege Kerk, waarover hij eerder al mooie boeken publiceerde. Williams ademt de traditie van de kerk, zonder ook maar enigszins een ouderwetse indruk te maken. In dit boek volgt hij stapsgewijs de artikelen uit de genoemde belijdenis, wat hem vanzelf brengt bij oude formuleringen over het geloof. Maar hij weet er ook raad mee, staande in de samenleving van vandaag. De dogma’s van het geloof zijn geen studeerkamerkwesties, maar hebben wat Williams betreft te maken met mensen van vlees en bloed.
Vergeving
Sprekend over de betekenis van de vergeving, bij de artikelen over Jezus en diens kruisdood, zegt hij: ‘Een van de gekste dingen van onze cultuur is dat we tolerant lijken te zijn voor alle vormen van gedrag, maar niet vergevingsbereid. De media laten ons zonder barmhartigheid de fouten van politici en beroemdheden zien, de benadering van gevangenen en ex-gevangenen is vaak bruut, mensen eisen wettelijke compensatie voor fouten en onoplettendheid. (…) onder het oppervlak heerst een hardheid die ons zorgen moet baren’.
Dit betekent dat het evangelie betrekking heeft op concrete dingen waar we elke dag mee te maken hebben, maar tegelijk is zonneklaar dat het evangelie een aspect in zich draagt dat je ‘tegen-cultuurlijk’ zou kunnen noemen, aldus Williams.
Godverlatenheid
Williams schrijft mooie dingen over de overvloed die God als Schepper en Verlosser ten toon spreidt. Tegelijk is er het probleem van kwaad en zonde, waarin Jezus een cruciale rol speelde: ‘Jezus heeft de diepten van de menselijke ervaring gepeild, tot aan de verschrikkelijke ervaring van de godverlatenheid die hij aan het kruis kende (…) hij kende de uiterste grenzen van wat onze zonde en ontrouw voortbrengen – de grenzen van de hel.’ Deze duistere dimensie biedt toegang tot gegronde hoop, legt Williams uit: ‘We zouden kunnen zeggen dat de kruisiging van Jezus de weg vrijmaakt voor de vestiging van Gods aanwezigheid in de diepste duisternis van onze wereld. En als die eenmaal present is, schept dat nieuwe mogelijkheden.’
Deze ‘inleiding in het christelijk geloof’ is een boek dat je mee kunt nemen op vakantie. Williams schrijft helder en pakkend en slaagt erin dichtbij de beleving van zijn lezers te komen. Die lezers waren overigens aanvankelijk luisteraars: de hoofdstukken gaan terug op toespraken die Williams hield in de kathedraal van Canterbury.
Het boek doet qua sfeer een beetje denken aan de Jezus-trilogie van Benedictus XVI, de voormalige paus. De diepgang van het betoog, de weidse blik en ook de toegankelijkheid, kenmerkend voor de publicaties van Benedictus XVI, vind je ook bij Williams terug. Bovendien biedt het boek op bijna iedere bladzijde wel een mooie doordenker, die je vakantiedag opeens in een ander licht kan zetten.
Nieuwsgierig geworden naar het boek? U kunt het HIER bestellen.